dōhā
దోహా
śrī guru charaṇa sarōja raja nijamana mukura sudhāri ।
varaṇau raghuvara vimalayaśa jō dāyaka phalachāri ॥
buddhihīna tanujānikai sumirau pavana kumāra ।
bala buddhi vidyā dēhu mōhi harahu kalēśa vikāra ॥
శ్రీ గురు చరణ సరోజ రజ నిజమన ముకుర సుధారి ।
వరణౌ రఘువర విమలయశ జో దాయక ఫలచారి ॥
బుద్ధిహీన తనుజానికై సుమిరౌ పవన కుమార ।
బల బుద్ధి విద్యా దేహు మోహి హరహు కలేశ వికార ॥
O Lord Hanuman, the wind god’s son, remover of ignorance, please bless me with strength, wisdom, and knowledge. Remove the afflictions and changes of this Kali Yuga from me, who is devoid of intellect, who contemplates on the lotus feet of Sri Guru, which is like the king of lotuses, the source of nectar, and which is the provider of boons and the dispeller of fear, the son of the Raghu dynasty, Sri Rama.
శ్రీ గురువుని చరణారవిందములో ఉన్నది సరస రోజుల జలము, స్వయం చరిత్ర సుద్ధామృతముల విలువ సంపన్నమైనది. రామ అవతారములలో ఉన్నది నీ పాదములు, మనువుల సంతానములకు ఫలములను ఇచ్చేవాడు. ఓ హనుమాన్! నీవు బుద్ధిహీనులు ఆమె సంబంధితులు, బల, బుద్ధి, విద్య, శరీరములలో మోహము తెచ్చేవాడు. కలంగారంగంల చింతన మూడుకు దూరముగా ఉండేవాడా!
Dhyānam
ధ్యానం
gōṣpadīkṛta vārāśiṃ maśakīkṛta rākṣasam ।
rāmāyaṇa mahāmālā ratnaṃ vandē-(a)nilātmajam ॥
yatra yatra raghunātha kīrtanaṃ tatra tatra kṛtamastakāñjalim ।
bhāṣpavāri paripūrṇa lōchanaṃ mārutiṃ namata rākṣasāntakam ॥
గోష్పదీకృత వారాశిం మశకీకృత రాక్షసమ్ ।
రామాయణ మహామాలా రత్నం వందే-(అ)నిలాత్మజమ్ ॥
యత్ర యత్ర రఘునాథ కీర్తనం తత్ర తత్ర కృతమస్తకాంజలిమ్ ।
భాష్పవారి పరిపూర్ణ లోచనం మారుతిం నమత రాక్షసాంతకమ్ ॥
I bow to the son of the wind god (Hanuman), who made the Ashoka trees (in Lanka) to blossom and the demons to be destroyed, who is like a precious gem in the great garland of Ramayana. Wherever the glory of Lord Rama is sung, there Hanuman is present with bowed head and eyes full of tears, offering obeisance to Maruti (Hanuman), the destroyer of demons.
ఆదిత్య తనయుడు (హనుమంతుడు)! నీకు నమస్కారములు. మహానుభావులు వారాశి వచ్చిన కొన్ని రాక్షసులను సంహరించిన వార్తలను యుండచేసినాయను. అనిలతనయుడు (హనుమంతుడు)! నీకు నమస్కారములు. ఎక్కడేమో వార్తలు వినిపించుకొని రామచంద్రుని మహిమానికి స్తుతించేయడానికి వార్తలు ఉన్నాయి, అక్కడ అంగలాకులు పెట్టి నిర్మలమైన పుష్పాంజలితో సాక్షాత్కరించేయడానికి అలంకరించేయడానికి నిన్ను నమస్కరించుకొని రామాయణ మహామాలను నీవు వందించుకుంటున్నాను.
Chaupāī
చౌపాఈ
jaya hanumāna jñāna guṇa sāgara ।
jaya kapīśa tihu lōka ujāgara ॥ 1 ॥
జయ హనుమాన జ్ఞాన గుణ సాగర ।
జయ కపీశ తిహు లోక ఉజాగర ॥ 1 ॥
“Jaya Hanumāna jñāna guṇa sāgara” – Victory to Hanuman, the ocean of knowledge and virtues. This line extols Hanuman as a repository of wisdom and noble qualities. Hanuman is revered for his immense knowledge, which includes spiritual wisdom, worldly intelligence, and the understanding of dharma (righteousness).
“Jaya kapīśa tihu lōka ujāgara” – Victory to Hanuman, the lord of monkeys, who illuminates the three worlds. This part of the verse celebrates Hanuman as the leader of the monkey army that helped Lord Rama in his quest. It also refers to Hanuman’s status as a divine being whose light of wisdom and devotion shines across the three realms (heaven, earth, and the netherworld), inspiring all beings.
“జయ హనుమాన జ్ఞాన గుణ సాగర” – జ్ఞానము మరియు గుణముల సాగరము హనుమాన్‌కు జయము. ఈ పద్యము హనుమాన్‌ని విభూతులుగా మంచి జ్ఞానము, నీతి నియమముల సాగరముగా వివరిస్తుంది. హనుమాన్‌కు ఆందోళనాత్మక జ్ఞానము మరియు అద్వితీయ గుణములు కలిగి ఉన్నాయని ఈ పద్యము ప్రతీకాత్మకము.
“జయ కపీశ తిహు లోక ఉజాగర” – కపిలుల ప్రధానతను కలవాడుగా, మూడు లోకాలను ప్రకాశించేవాడుగా హనుమాన్‌కు జయము. ఈ భాగము హనుమాన్‌ని మూడు లోకాలను ప్రకాశించడానికి ఆదర్శ స్థానములోనూ లోకేశుడగా మంచి చరిత్ర ప్రదర్శించేవాడగా వివరిస్తుంది.
rāmadūta atulita baladhāmā ।
añjani putra pavanasuta nāmā ॥ 2 ॥
రామదూత అతులిత బలధామా ।
అంజని పుత్ర పవనసుత నామా ॥ 2 ॥
“Rāma dūta atulita baladhāmā” – Hanuman is described as the messenger of Rama, possessing unparalleled strength and radiance. This line emphasizes Hanuman’s role as Lord Rama’s messenger during the search for Sita, showcasing his immense power and unwavering determination.
“Anjani putra pavanasuta nāmā” – Hanuman is known as the son of Anjana and the son of the wind god. This part of the verse highlights Hanuman’s lineage and divine parentage. Anjana, his mother, was an apsara who was cursed to be born as a monkey, while Vayu, the wind god, is his father, infusing Hanuman with exceptional speed, agility, and strength.
“రామదూత అతులిత బలధామా” – రాముడు తన దూతుడని, అతులిత శక్తి మరియు ధైర్యముతో ఉన్నవాడను హనుమాన్‌ను చేసుకున్నాడు. ఈ భాగములో హనుమాన్‌ను రాముని దూతుడుగా చేసుకోవటం, అతులిత బలముతో ఉన్నవాడను వర్ణిస్తుంది.
“అంజని పుత్ర పవనసుత నామా” – అంజన మహిళ కుమారుడు మరియు వాయువు దేవుడి కుమారుడుగా పవనజ నామకరణం చేసినట్లు హనుమాన్‌ను వివరిస్తుంది. హనుమాన్‌ని అంజన మహిళ పుత్రుడు మరియు వాయువు దేవుడి కుమారుడుగా అంచనాగా చేసుకోవటం, అతను ఏ విధమైన త్వర మరియు బలముతో ఉంటుందని ఈ పద్యము వ్యాఖ్యానిస్తుంది.
mahāvīra vikrama bajaraṅgī ।
kumati nivāra sumati kē saṅgī ॥3 ॥
మహావీర విక్రమ బజరంగీ ।
కుమతి నివార సుమతి కే సంగీ ॥3 ॥
“Mahaavira vikrama Bajarangi” – This phrase praises Hanuman as the one with great valor and extraordinary courage. It highlights his exceptional qualities and bravery.
“Kumati nivara sumati ke sangi” – This part of the verse refers to Hanuman as the destroyer of bad intellect and the companion of good intellect. It signifies that Hanuman helps in removing ignorance and guides towards wisdom and righteous action.
“కుమతి నివార సుమతి కే సంగీ” – ఇది హనుమాన్‌ని చెడు బుద్ధిని నిరంతరం పరిహరించుటకు మరియు మంచి బుద్ధిని సహచరుడుగా వర్ణిస్తుంది. ఇది హనుమాన్‌ను అజ్ఞానను తొలగించడంలో మరియు సత్యాన్ని దిగ్గజంగా దర్శించడంలో సహాయకుడుగా చేస్తుంది.
kañchana varaṇa virāja suvēśā ।
kānana kuṇḍala kuñchita kēśā ॥ 4 ॥
కంచన వరణ విరాజ సువేశా ।
కానన కుండల కుంచిత కేశా ॥ 4 ॥
“Kanchana varaṇa virāja suvēśā” – Hanuman is praised for his radiant golden complexion, which symbolizes his purity, divinity, and brilliance. His golden hue is often associated with the sun, representing strength and vitality. The term “suvēśā” indicates that he is beautifully adorned or dressed.
“Kānana kuṇḍala kuñchita kēśā” – Hanuman’s ears are adorned with forest flowers and earrings, enhancing his divine appearance. The forest flowers symbolize his close connection to nature and his simple lifestyle. The earrings signify his royal lineage and divine status, as earrings were traditionally worn by nobility and gods in Hindu mythology. His hair is described as “kuñchita,” meaning neatly tied or arranged, suggesting his disciplined and composed demeanor.
“కంచన వరణ విరాజ సువేశా” – హనుమాన్‌ను ప్రశంసిస్తుంది తన బంగారు రంగుతో చమకించే, అందంగా ఉన్న ఆడటి పన్నులతో, సుందరమైన ఉడలు ధరిస్తున్నాడు.
“కానన కుండల కుంచిత కేశా” – హనుమాన్‌ని మంచి అంగీకరించటానికి మొగ్గలతో అలంకరించారు, మేకపై కొన్ని మంచి ఆభరణాలు ధరిస్తున్నాడు, అతని జుట్టు సులభంగా గుట్టించబడింది.
hāthavajra au dhvajā virājai ।
kānthē mūñja janēvū sājai ॥ 5॥
హాథవజ్ర ఔ ధ్వజా విరాజై ।
కాంథే మూంజ జనేవూ సాజై ॥ 5॥
“Hathavajra au dhvaja virajai” – This phrase describes Hanuman as holding a thunderbolt and a flag in his hands, symbolizing his strength and valor. The thunderbolt represents his power to overcome obstacles, while the flag signifies his victory and leadership.
“Kanthe munja janevu sajai” – This part of the verse depicts Hanuman wearing a sacred thread made of munja grass around his neck, which is a symbol of his status as a celibate and his commitment to righteousness.
“హాథవజ్ర ఔ ధ్వజా విరాజై” – ఈ భాగంలో హనుమాన్‌ను సాహస మరియు ధైర్యమును సూచించడానికి సాధన వజ్రము (హాథవజ్రము) మరియు ధ్వజము తీరుపు (ఆజ్ఞాబద్ధముగా) ఉంటాయి. వజ్రము అంతటా దుర్యోధనాలను నాశనం చేసే శక్తిని సూచిస్తుంది, ధ్వజము విజయమును మరియు నాయకత్వమును సూచిస్తుంది.
“కాంథే మూంజ జనేవూ సాజై” – ఈ భాగంలో మూంజ గాలి జనేవు హనుమాన్‌కు వచ్చే బ్రహ్మచారికత్వమును (గృహస్థులు కాడుటకు) మరియు ధర్మప్రియత్వమును సూచిస్తుంది. మూంజ గాలి జనేవు సాధువుగా, సంతోషపరుడుగా, సమాధానపరముగా మరియు పవిత్రతనమును సూచిస్తుంది.
śaṅkara suvana kēsarī nandana ।
tēja pratāpa mahājaga vandana ॥ 6 ॥
శంకర సువన కేసరీ నందన ।
తేజ ప్రతాప మహాజగ వందన ॥ 6 ॥
“śaṅkara suvana kēsarī nandana” – In this verse, Hanuman is described as the son of Kesari and Anjana, hence he is called “Kesari Nandana,” which means the son of Kesari. Kesari is another name for Hanuman’s father, Vayu, the Hindu god of wind. Hanuman is also referred to as “Shankara Suvana,” meaning the son of Shiva. This emphasizes Hanuman’s divine parentage, as he is believed to be an incarnation of Lord Shiva.
“tēja pratāpa mahājaga vandana” – This part of the verse describes Hanuman’s attributes and qualities. He is praised for his brilliance (teja), valor (pratāpa), and for being worthy of adoration by the great serpents (mahājaga vandana). Hanuman’s radiance and strength are highlighted, along with his revered status among celestial beings.
“శంకర సువన కేసరీ నందన” – ఈ పద్యంలో, హనుమాన్‌ని కేసరి మరియు అంజన కూతురుడుగా వర్ణించబడుతున్నారు. ఇది “కేసరీ నందన” అనే అంశాన్ని అర్థం చేసుకుంటుంది, అయితే కేసరి వాయువును పిల్లలు అని అంటారు. హనుమాన్‌ను శంకరుడు అయిన శివుడి పుట్టినవాడానికి సంకర సువన అని అంటారు.
“తేజ ప్రతాప మహాజగ వందన” – ఈ భాగంలో హనుమాన్‌ని వర్ణించే గుణాలను వర్ణించబడుతున్నారు. ఆత అంతటివిలువైన నల్లని చేతితో, ప్రభావముతో కనబడిన మహాజగ నాగల గుణాలకు ప్రణామిస్తుంది. హనుమాన్‌ని అత్యంత ప్రఖ్యాతిగా మార్చిన తేజస్సు, బలం, మహాజగ నాగలకు అర్పించబడిన ఆదర్శమైన గుణాలను కొనసాగించే పరిస్థితిని క్రియాత్మకంగా వర్ణిస్తుంది.
vidyāvāna guṇī ati chātura ।
rāma kāja karivē kō ātura ॥ 7 ॥
విద్యావాన గుణీ అతి చాతుర ।
రామ కాజ కరివే కో ఆతుర ॥ 7 ॥
“Vidyāvāna guṇī ati chātura” – Here, Hanuman is described as extremely knowledgeable, virtuous, and highly intelligent. Hanuman is considered to be a person of great knowledge, virtue, and extraordinary intelligence.
“Rāma kāja karivē kō ātura” – In this verse, it is expressed that Hanuman is eager to perform the tasks of Lord Rama quickly. It signifies that due to his extraordinary intelligence, Hanuman is eager to perform the tasks assigned by Lord Rama swiftly, efficiently, and with great enthusiasm.
“విద్యావాన్ గుణీ అతి చాతుర” – హనుమాన్ అందరూ విద్యావంతుడు, గుణవంతుడు మరియు అతి చాతుర్యవంతుడు అని వర్ణించబడుతున్నారు. హనుమాన్ ఒక విద్యావంతుడు, గుణవంతుడు మరియు అతి పరాకాష్ఠ విశేషిణిని కలిగిన చాతుర్యవంతుడు అని అర్థం.
“రామ కాజ కరివే కో ఆతుర” – ఈ అంశంలో, హనుమాన్ శ్రీరాముని కార్యాలను త్వరగా చేయడం కావలసిందే అని వర్ణించబడుతున్నారు. అతను అత్యంత చాతుర్యవంతుడు కావున రామకార్యాలు త్వరగా, ఆకర్షణీయంగా, సహజంగా చేయడం కావలసిందే అని అర్థం.
prabhu charitra sunivē kō rasiyā ।
rāmalakhana sītā mana basiyā ॥ 8॥
ప్రభు చరిత్ర సునివే కో రసియా ।
రామలఖన సీతా మన బసియా ॥ 8॥
“Prabhu charitra sunivē kō rasiyā” – This verse praises those who delight in hearing the story of Lord Rama. It suggests that those who take pleasure in listening to the story of Lord Rama are blessed.
“Rāma lakhanā sītā mana basiyā” – This line expresses that Lord Rama, along with Lakshmana and Sita, resides in the hearts and minds of devotees. It indicates the deep devotion and love devotees have for Lord Rama and his companions Lakshmana and Sita, as they are constantly remembered and cherished in their hearts.
“ప్రభు చరిత్ర సునివే కో రసియా” – ఈ పద్యంలో, శ్రీరామచంద్రుడి కథని వింటూ ఆనందించేవారు గుర్తిస్తుంది. శ్రీరామచంద్రుడి చరిత్రను శ్రవించడంలో ఆనందించేవారు ధన్యులు అవుతారు.
“రామలఖన సీతా మన బసియా” – ఈ పద్యంలో, శ్రీరామ, లక్ష్మణ, సీతా ఈ మూరు భగవతులు భక్తుల హృదయాలలో నివసిస్తున్నారు అని సూచిస్తుంది. ఇది భక్తుల గాఢ భక్తి మరియు ప్రేమను సూచిస్తుంది, అవి వారి హృదయాల్లో నిత్యముగా స్మరించబడుతున్నారు.
sūkṣma rūpadhari siyahi dikhāvā ।
vikaṭa rūpadhari laṅka jalāvā ॥ 9 ॥
సూక్ష్మ రూపధరి సియహి దిఖావా ।
వికట రూపధరి లంక జలావా ॥ 9 ॥
“Sūkṣma rūpadhari siyahi dikhāvā” – In this verse, Tulsidas describes how Lord Hanuman took on a subtle form to meet Sita Mata in Lanka. He appeared before her in a form that was not easily recognizable, showing his cleverness and ability to disguise himself for the mission.
“Vikaṭa rūpadhari laṅka jalāvā” – Here, Tulsidas refers to Hanuman taking on a massive and frightening form to set Lanka on fire. This form of Hanuman was awe-inspiring and struck fear into the hearts of the demons in Lanka.
“సూక్ష్మ రూపధరి సియహి దిఖావా” – ఇదే పద్యంలో, తులసీదాసులు హనుమాన్ లంకను సేకరించడానికి సీతా మాతను చూపించడానికి సూక్ష్మ రూపమును ధరించాడు. అది వారు చేసిన చట్టపాటులు అనేక అమోఘమైన కార్యాలు మరియు ప్రతిపాదనలు అయినవి.
“వికట రూపధరి లంక జలావా” – ఇదే పద్యంలో, తులసీదాసులు హనుమాన్ లంకను దహించడానికి భారీ మరియు భయానకమైన రూపంలో ఉండడానికి చేసినవాడని వివరిస్తారు. ఈ హనుమాన్ రూపము అదుపులో ఉన్నాయి మరియు లంకనిలోని రాక్షసులకు భయం ఇస్తుంది.
bhīma rūpadhari asura saṃhārē ।
rāmachandra kē kāja saṃvārē ॥ 10 ॥
భీమ రూపధరి అసుర సంహారే ।
రామచంద్ర కే కాజ సంవారే ॥ 10 ॥
“Bhīma rūpadhari asura saṃhārē” – In this verse, Tulsidas praises Hanuman’s formidable form as he annihilates demons. Hanuman possesses a mighty and fearsome appearance, capable of defeating powerful adversaries with ease.
“Rāmachandra kē kāja saṃvārē” – Here, Tulsidas highlights Hanuman’s devotion to Lord Rama. Hanuman is dedicated to serving Rama and fulfilling his divine mission. He tirelessly works towards accomplishing Rama’s tasks and ensuring the success of his endeavors.
“రామచంద్ర కే కాజ సంవారే” – భీమ రూపధరి అసుర సంహారే – ఈ పద్యంలో, తులసీదాసు హనుమంతుడు దైత్యాసురులను నాశనం చేస్తున్నాడు. హనుమాన్ యొక్క భయంకరమైన రూపం, శక్తి ఉన్నతమైన స్వభావమును సూచిస్తుంది. ఆతను శక్తిశాలి విరుధులను సులభముగా గెలిచిన స్వరూపమును కొంత భయపడకుండా వివరిస్తుంది. “రామచంద్ర కే కాజ సంవారే” – రామచంద్ర కే కాజ సంవారే – ఈ పద్యంలో, తులసీదాసు హనుమంతుడు శ్రీరామచంద్రుని సేవ చేస్తూ, ఆతన ఆజ్ఞలను పూర్తిచేస్తున్నాడు. హనుమాన్ రాముడి ఆజ్ఞలు విధేయుడుగా ఉంటాడు, మరియు రాముడి పనులను విజయవంతముగా ముగించడానికి కారణముగా పనిచేస్తున్నాడు.
lāya sañjīvana lakhana jiyāyē ।
śrī raghuvīra haraṣi uralāyē ॥ 11 ॥
లాయ సంజీవన లఖన జియాయే ।
శ్రీ రఘువీర హరషి ఉరలాయే ॥ 11 ॥
“Lāya saṁjīvana Lakhana jiyāyē” – “You brought the Sanjeevani herb and revived Lakshmana.” This refers to the event in the Indian epic Ramayana where Lakshmana, Lord Rama’s brother, was severely injured in battle, and Hanuman brought the Sanjeevani herb to revive him. This act highlights Hanuman’s devotion, courage, and strength.
“Śrī raghuvīra haraṣi uralāyē” – “Seeing this, Sri Raghuvira (Lord Rama) was filled with joy and embraced you.” Lord Rama, witnessing Hanuman’s dedication and the successful revival of Lakshmana, felt immense joy and gratitude towards Hanuman. This part of the verse emphasizes the deep bond between Lord Rama and Hanuman, highlighting Hanuman’s devotion and selfless service to his Lord.
“లాయ సంజీవన లఖన జియాయే” – “మీరు సంజీవన ఆకు తీసుకుని లక్ష్మణను జీవంతంచేశారు.” ఇది భారతీయ మహాకావ్యం రామాయణంలో సంభవించిన ఘటనను వివరిస్తుంది. లక్ష్మణను యుద్ధంలో గాయపడిన సమయంలో, హనుమాన్ సంజీవన ఆకును తీసుకోవడం సూచిస్తుంది. ఇది హనుమాన్ యొక్క ధైర్యం, శ్రద్ధ, మరియు అత్యాధునిక సేవ గుణాలను మెరుగుపరచే ఉదాహరణగా ఉంటుంది.
“శ్రీ రఘువీర హరషి ఉరలాయే” – “ఈ పరిస్థితిని చూసి, శ్రీ రఘువీరుడు (రామ) ఆనందించి మీకు గల ఆభిమానంతో గల హృదయంతో గల అలంకరించాడు.” రాముడు, హనుమాన్ యొక్క భక్తి మరియు సేవ యొక్క ప్రభావంతో అతను లక్ష్మణను జీవంతంచడం చూస్తూ, అతనికి అత్యుత్సాహం మరియు కృతజ్ఞతకు హృదయపూర్వకంగా ఆలింగించాడు.
raghupati kīnhī bahuta baḍāyī (ī) ।
tuma mama priya bharata sama bhāyī ॥ 12 ॥
రఘుపతి కీన్హీ బహుత బడాయీ (ఈ) ।
తుమ మమ ప్రియ భరత సమ భాయీ ॥ 12 ॥
“Raghupati kīnhī bahuta baḍāyī” – “Raghupati (Lord Rama) praised you greatly.” This part of the verse highlights the immense praise and admiration that Lord Rama showered upon Hanuman. Lord Rama, acknowledging Hanuman’s devotion, valor, and service, praised him with great affection and respect.
“Tuma mama priya bharata sama bhāyī” – “Saying, ‘You are as dear to me as my own brother Bharata.'” Here, Lord Rama expresses his deep affection for Hanuman by comparing him to his own brother Bharata. This comparison illustrates the special place Hanuman holds in Lord Rama’s heart, equivalent to that of his own family.
“రఘుపతి కీన్హీ బహుత బడాయీ (ఈ)” – “రాఘువీరుడు (శ్రీ రాముడు) మీకు చాలా స్తుతి చేసాడు.” ఈ భాగం రామచంద్రుని హనుమాన్ మీద ఉన్న అత్యధిక ప్రశంసలను సూచిస్తుంది. రాముడు హనుమాన్ యొక్క భక్తి, ధైర్యం, మరియు సేవ నుండి ప్రేమతో హనుమాన్‌ని గౌరవిస్తూ అతను ప్రశంసించాడు.
“తుమ మమ ప్రియ భరత సమ భాయీ” – “నీవు నా ప్రియమైన భరతుడిని (రాముడి చిన్నది) చూస్తే అందుకు సమానమైనవాడు.” ఇక, రాముని ఆదర్శ భ్రాత భరతుడు సమానమైన అంశంగా హనుమాన్‌ను చూసి, అతనికి పరిచయం చేయబడినట్లు అంటున్నాడు.
sahasra vadana tumharō yaśagāvai ।
asa kahi śrīpati kaṇṭha lagāvai ॥ 13 ॥
సహస్ర వదన తుమ్హరో యశగావై ।
అస కహి శ్రీపతి కంఠ లగావై ॥ 13 ॥
“Sahasra vadana tumharō yaśagāvai” – “The thousand-headed serpent (Adishesha) extols your glory and sings your praises.” Adishesha, the divine serpent who serves as the bed of Lord Vishnu, is said to have a thousand heads. This verse metaphorically describes the immense praise and admiration Hanuman receives even from such divine beings as Adishesha. It emphasizes Hanuman’s exalted status and the universal recognition of his greatness.
“Asa kahi śrīpati kaṇṭha lagāvai” – “Saying thus, Sri Raghupati (Lord Rama) embraced you.” This part of the verse refers to the scene where Lord Rama, acknowledging the praise and glory showered upon Hanuman, embraces him with deep affection and gratitude. It highlights the deep bond between Lord Rama and Hanuman, illustrating the mutual love and respect they share.
“సహస్ర వదన తుమ్హరో యశగావై” – “వీరమహాకాయ హనుమాన్, మీ గౌరవాన్ని స్తోత్రము చేస్తున్నారు.” ఈ భాగం హనుమాన్ కృపానిధి వాక్కు అయిన ఆదిశేషుడు మీ గౌరవాన్ని ప్రశంసిస్తున్నాడు. ఆదిశేషుడు విష్ణువుని పాదములకు విశ్రాంతి స్థలమైనది. అందువల్ల ఈ భాగం హనుమాన్ కృతజ్ఞత మరియు గౌరవాన్ని అలంకరించే ప్రభావాన్ని స్థూలంగా వీక్షించుటకు ఆదిశేషుడు మీద ప్రశంసాత్మక గానం పాటుతున్నాడు.
“అస కహి శ్రీపతి కంఠ లగావై” – “రాముని ఈ విషయాన్ని వివరించి, మీరు అనుకున్న గర్వించబడే వ్యక్తిగా కనుగొని అతను మీద ఆలింగనం చేసినాడు.” ఇక, రాముడు హనుమాన్ కృతజ్ఞతా మరియు ప్రేమను అందుకున్న గర్వించబడే వ్యక్తిగా చూపి, ఆత్మీయతను మెరుగుపరచి హనుమాన్‌ను ఆలింగనం చేసినట్లు చెబుతున్నాడు.
sanakādika brahmādi munīśā ।
nārada śārada sahita ahīśā ॥ 14 ॥
సనకాదిక బ్రహ్మాది మునీశా ।
నారద శారద సహిత అహీశా ॥ 14 ॥
“Sanakādika brahmādi munīśā” – “Sanaka and other sages, Brahma, and the divine sages.” This part of the verse mentions the great sages like Sanaka, Sanandana, Sanatana, and Sanatkumara, along with Brahma, the creator of the universe, and other divine sages. These sages are known for their deep wisdom, devotion, and righteousness.
“Nārada śārada sahita ahīśā” – “Narada, Saraswati, along with the Lord of serpents (Shiva).” Narada is a celestial sage known for his devotion to Lord Vishnu and his musical talents. Saraswati is the goddess of knowledge, music, arts, and learning. Ahiravana, also known as Ahiravan, was a demon king and the brother of Ravana. He kidnapped Lord Rama and Lakshmana during the battle with Ravana, taking them to the netherworld. Hanuman rescued them by defeating Ahiravana.
“సనకాదిక బ్రహ్మాది మునీశా” – “సనక, సనందన, సనతన, సనత్కుమార మొదటిగా, బ్రహ్మ, మరియు ఇతర దైవమైన మునులు.” ఈ భాగం మహా మునులను వివరించుటకు ఉండేది. ఇవారు ఆలోచనలో, భగవంతుని ఆరాధన లో, మరియు న్యాయాలలో ఆదర్శమైనవారు.
“నారద శారద సహిత అహీశా” – “నారదుడు, సరస్వతి, కాంచనాద్రిలో వసిస్తున్న అహిరావణుడును అనుకున్నారు.” నారదుడు విష్ణువుని భక్తితో వాయిదా సంగీత యొక్క సామర్థ్యాన్ని గుర్తించిన దైవమైన ముని. సరస్వతి విద్య, సంగీత, కళాకలాల మరియు అధ్యయన యొక్క దేవత. అహిరావణుడు, రావణుడి సోదరుడు, పాటల లో ఉన్న అందాన్ని రామును లాంటి మహానుభావుని తప్పించడం కోసం రామును మరియు లక్ష్మణుని నేత్రాలను పట్టి పాటల లో దూరంగా తీసుకోవడం జరిగింది. హనుమాన్ ఈ కార్యాన్ని విజయవంతంగా పూర్తిచేసి రాముని పక్షం కుళాయించినట్లు ఈ భాగం చెబుతుంది.
yama kubēra digapāla jahāṃ tē ।
kavi kōvida kahi sakē kahāṃ tē ॥ 15 ॥
యమ కుబేర దిగపాల జహాం తే ।
కవి కోవిద కహి సకే కహాం తే ॥ 15 ॥
“Yama kubēra digapāla jahāṃ tē” – “Wherever Yama (the god of death), Kubera (the god of wealth), and the guardians of the directions (dikpalas) are, there you are also present.” This part of the verse acknowledges Hanuman’s omnipresence and his presence in all places where Yama, the god of death, Kubera, the god of wealth, and the guardians of the directions reside. It emphasizes Hanuman’s universal presence and his ability to protect and oversee various aspects of the universe.
“Kavi kōvida kahi sakē kahāṃ tē” – “How can anyone describe your prowess, O wise one?” This part highlights the difficulty in describing Hanuman’s greatness and extraordinary abilities. Even poets and scholars find it challenging to fully articulate Hanuman’s prowess, wisdom, and divine qualities.
“యమ కుబేర దిగపాల జహాం తే” – “ఎక్కడ యముడు, కుబేరుడు, దిక్పాలకులు (దిశ్చుల నిర్వహకులు) ఉంటారో, అక్కడ నీవు కూడా ఉన్నావు.” ఈ భాగం హనుమాన్ ప్రతిస్థానంలో, మరణమునందువాడు యముడు, ధనవంతుడు కుబేరుడు, దిశ్చుల నిర్వహకులు (దిక్పాలకులు) ఉన్న అలాంటి స్థలాల్లో ఉండవచ్చు అని చెబుతుంది. ఇది హనుమాన్ యొక్క సర్వవ్యాప్తిని మరియు విశ్వంలో వివిధ సామాజిక వస్తువుల క్షేత్రాల్లో అవగాహన పరచడంలో హనుమాన్ యొక్క యొక్క ఉత్కృష్టమైన వ్యాపారంను స్పష్టంగా చెబుతుంది.
“కవి కోవిద కహి సకే కహాం తే” – “ఎవరైనా హనుమాన్ మేరకు అద్భుతమైన శక్తులు, వివేకం గురించి వివరించగలరా?” ఈ భాగం హనుమాన్ గురించి అద్భుతమైన సామర్థ్యాలు, వివేకాన్ని ఎవరు పూర్తిగా వివరించగలరు అనే విషయంలో అనుమానిస్తుంది. కవులు, సాహిత్యవేత్తలు కూడా హనుమాన్ గురించి అద్భుతమైన విశ్లేషణను, పరిజ్ఞానంను పూర్తిగా చెబుతుందనే అర్థం. హనుమాన్ యొక్క సామర్థ్యం, వివేకం మరియు అద్భుతమైన గుణాలను పూర్తిగా వివరించడం అసాధ్యం అని చెబుతుంది.
tuma upakāra sugrīvahi kīnhā ।
rāma milāya rājapada dīnhā ॥ 16 ॥
తుమ ఉపకార సుగ్రీవహి కీన్హా ।
రామ మిలాయ రాజపద దీన్హా ॥ 16 ॥
“Tuma upakāra sugrīvahi kīnhā” – “You rendered a great service to Sugriva.” This part of the verse acknowledges Hanuman’s crucial role in helping Sugriva. Hanuman assisted Sugriva by forging an alliance between him and Lord Rama, which was instrumental in Sugriva regaining his kingdom and position as the king of the monkeys.
“Rāma milāya rājapada dīnhā” – “By uniting him with Rama and bestowing upon him the kingdom of Kishkindha.” This part highlights the outcome of Hanuman’s efforts. Due to Hanuman’s assistance, Sugriva was able to meet Lord Rama, and as a result, Rama helped Sugriva regain his kingdom and throne in Kishkindha.
“తుమ ఉపకార సుగ్రీవహి కీన్హా” – “నీవు సుగ్రీవునికి అద్భుతమైన సహాయం చేసావు.” ఈ భాగం హనుమాన్ అవసరాన్ని సూచించేందుకు ప్రశంసిస్తుంది. హనుమాన్ సుగ్రీవునికి శ్రీరామునితో కలిసి సహాయపడిన పరిస్థితి మరియు ఆ కార్యానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం వల్ల మహత్వమున్నది.
“రామ మిలాయ రాజపద దీన్హా” – “అతను శ్రీరామునితో కలిసి కిష్కింధా రాజ్యాన్ని అందించారు.” ఈ భాగం హనుమాన్ చేపట్టిన పనుల పరిణామం వివరిస్తుంది. హనుమాన్ సుగ్రీవునితో కలిసి, శ్రీరామునితో చేపట్టి కిష్కింధా రాజ్యం మరియు రాజ్యపదవి అందించారు.
tumharō mantra vibhīṣaṇa mānā ।
laṅkēśvara bhayē saba jaga jānā ॥ 17 ॥
తుమ్హరో మంత్ర విభీషణ మానా ।
లంకేశ్వర భయే సబ జగ జానా ॥ 17 ॥
“Tumharō mantra vibhīṣaṇa mānā” – “Vibhishana, following your advice.” This part of the verse refers to Vibhishana, the younger brother of Ravana, who sought refuge with Lord Rama during the Ramayana. Hanuman’s advice played a crucial role in Rama accepting Vibhishana’s plea for help and ultimately leading to Vibhishana switching sides to join Rama’s army.
“Laṅkēśvara bhayē saba jaga jānā” – “Became the king of Lanka; knowing this, the whole world fears him.” After joining Rama’s side, Vibhishana was crowned as the king of Lanka. This act instilled fear in the hearts of people worldwide, as Vibhishana was now associated with Rama, who was revered for his righteousness and power.
“తుమ్హరో మంత్ర విభీషణ మానా” – “నీవు చెప్పిన ఉపదేశంతో విభీషణుడు మనసుని గెలిచాడు.” ఈ భాగం హనుమాన్ విభీషణునికి ఇచ్చిన సలహాతో శ్రీరాముడికి చేరినటువంటి మహత్వమైన సమయం గురించి చెప్పుతుంది. హనుమాన్ ఉత్తమ యుద్ధకుశాసనం మరియు ధర్మ ప్రచారంలో ఉత్తమంగా ముందుకు వెళ్ళిపోయినది.
“లంకేశ్వర భయే సబ జగ జానా” – “తదితరులు విభీషణుని శ్రీరామునికి చారుకుంటున్నారు.” ఈ భాగం విభీషణుని శ్రీరామునికి చేరించి, తనను లంకాపతిగా ప్రమాణించారని గుర్తించిన పరిస్థితిని వివరిస్తుంది. విభీషణుడు శ్రీరామునిచేరిన తరువాత, జగత్తు విభీషణుని అందరికీ భయంపెట్టింది, చెబుతుంది.
yuga sahasra yōjana para bhānū ।
līlyō tāhi madhura phala jānū ॥ 18 ॥
యుగ సహస్ర యోజన పర భానూ ।
లీల్యో తాహి మధుర ఫల జానూ ॥ 18 ॥
“Yuga sahasra yōjana para bhānū” – “Traveling thousands of miles across the ocean.” This part of the verse describes Hanuman’s extraordinary feat of leaping across the ocean to reach Lanka. Yuga sahasra yojana refers to an immensely long distance, indicating the vastness of the ocean that Hanuman crossed.
“Līlyō tāhi madhura phala jānū” – “You swallowed the sun, thinking it was a sweet fruit.” This part of the verse refers to an incident from the Ramayana where Hanuman, while searching for Sita in Lanka, mistook the sun for a ripe fruit. Hanuman’s devotion to Lord Rama was so intense that he thought any celestial object might be helpful in his mission. Therefore, he attempted to capture the sun, believing it to be a sweet fruit.
“యుగ సహస్ర యోజన పర భానూ” – “సముద్రానికి అంతా అంతానికి దూరంగా యాత్రచేయించి.” ఈ భాగం హనుమాన్ విశాల సముద్రానికి దూరంగా దేశీయ మాత్రములను దాటి, లంకానగరాన్ని సేరుకున్న విషయాన్ని వివరిస్తుంది. “యుగ సహస్ర యోజన” అద్భుతమైన దూరంపై సూచిస్తుంది.
“లీల్యో తాహి మధుర ఫల జానూ” – “సూర్యుడిని తినుటకు తాకుటకున్నావు.” ఈ భాగం హనుమాన్ సూర్యుని పక్కన ఉన్న కొత్త ఫలాన్ని అందుకున్న భావనతో తినడం కోసం చెప్పబడిన ఘటనను వివరిస్తుంది. ఇది హనుమాన్ ప్రాముఖ్యత శ్రీరాముని సేవకత్వం మరియు స్థాయిత్వాన్ని చూపిస్తుంది.
prabhu mudrikā mēli mukha māhī ।
jaladhi lāṅghi gayē acharaja nāhī ॥ 19 ॥
ప్రభు ముద్రికా మేలి ముఖ మాహీ ।
జలధి లాంఘి గయే అచరజ నాహీ ॥ 19 ॥
Prabhu mudrikā mēli mukha māhī” – “With the Lord’s ring in your mouth.” This part of the verse refers to the incident from the Ramayana where Hanuman carries the ring given by Lord Rama in his mouth while leaping across the ocean to reach Lanka. The ring was a symbol of Rama’s trust and authority, and Hanuman carried it as a token of his devotion and commitment to finding Sita.
“Jaladhi lāṅghi gayē acharaja nāhī” – “You leaped across the ocean; there is no wonder in this.” Despite its vastness, Hanuman’s leap across the ocean to Lanka is described as a seemingly effortless feat, devoid of any surprise or wonder. This emphasizes Hanuman’s extraordinary abilities and his unwavering determination to fulfill his mission.
“ప్రభు ముద్రికా మేలి ముఖ మాహీ” – “శ్రీరాముడు ఇచ్చిన అంగుళం హనుమాన్ వాయిలో పెట్టి.” ఈ భాగం హనుమాన్ వాయిలో శ్రీరాముని ఇచ్చిన అంగుళం ముద్రను పెట్టి, అది తన ముఖంలో నుంచి మెల్లగా దిగివేయడం విషయాన్ని వివరిస్తుంది. ఈ అంగుళం హనుమాన్ కు శ్రీరాముని ఆశీర్వాదం మరియు స్వాధీనం సూచిస్తుంది.
“జలధి లాంఘి గయే అచరజ నాహీ” – “సముద్రానికి వెళ్ళి, ఎల్లప్పుడూ అది చేసేంతో ఆచర్యము లేదు.” ఈ భాగం హనుమాన్ సముద్రానికి దాటి, దాటిన విషయాన్ని ఆశ్చర్యపడేంతో కనుక చూడని పదాలు. ఈ సూచన హనుమాన్ అసాధారణ శక్తులు, అవిస్మరణీయ ధైర్యం, మరియు శ్రీరామునికి చేరువారికి చక్కగా ఉండే హనుమాన్ పద్యం ద్వారా ఆకట్టుకున్నాడు.
durgama kāja jagata kē jētē ।
sugama anugraha tumharē tētē ॥ 20 ॥
దుర్గమ కాజ జగత కే జేతే ।
సుగమ అనుగ్రహ తుమ్హరే తేతే ॥ 20 ॥
“Durgama kāja jagata kē jētē” – “Accomplishing difficult tasks in the world.” This part of the verse highlights Hanuman’s ability to achieve seemingly impossible tasks in the world. Hanuman is known for his bravery, strength, and intelligence, which enable him to overcome any obstacle or challenge that comes his way. Whether it’s crossing oceans, flying to the heavens, or defeating powerful demons, Hanuman is revered for his unparalleled capabilities.
“Sugama anugraha tumharē tētē” – “They become easy with your grace.” This part emphasizes the importance of Hanuman’s blessings and grace in making difficult tasks effortless. Hanuman is believed to bestow his blessings on those who seek his help, making their journey through life smoother and more manageable. His divine intervention and support make daunting tasks appear simple and achievable.
“దుర్గమ కాజ జగత కే జేతే” – “ప్రపంచంలో అసాధ్యమైన ప్రయత్నాలు చేస్తుంటే.” ఈ భాగంలో హనుమాన్ ప్రపంచంలో అసాధ్యమైన చిరకాలిక సంఘట్టాలను విజయప్రదమైనట్లు సృష్టించగల పట్టుదలు చేయుటకు సూచిస్తుంది. హనుమాన్ పరాక్రమ, బలము, మరియు బుద్ధిత్వముల వలన ఏమి మిశ్రమంలో వస్తుందో వారికి అవకాశమేనని మనవచ్చేందుకు వివరిస్తుంది.
“సుగమ అనుగ్రహ తుమ్హరే తేతే” – “అవి నీ అనుగ్రహమేనని ప్రాపించేందుకు సులభముగా పోవుటకు అనుమతించని.” ఈ భాగంలో హనుమాన్ చేతులను ప్రయత్నించడం, చేస్తుంటున్న సాధనలు అనేకంగా అవి ఎలా సృష్టించబడుతున్నాయో వారికి నీ అనుగ్రహమే సుగమముగా అందిస్తుందని చేయుటకు సూచిస్తుంది.
rāma duārē tuma rakhavārē ।
hōta na ājñā binu paisārē ॥ 21 ॥
రామ దుఆరే తుమ రఖవారే ।
హోత న ఆజ్ఞా బిను పైసారే ॥ 21 ॥
Y
“rāma duārē tuma rakhavārē”: “Rama, the doorkeepers are under your protection.” This line signifies that Hanuman considers himself as the protector of the door to Lord Rama’s abode. It symbolizes Hanuman’s role as a guardian and protector of Lord Rama and his devotees. Hanuman is known for his unwavering devotion to Rama and his willingness to protect him and his devotees from harm.
“hōta na ājñā binu paisārē”: “None can enter without your command.” This part of the verse highlights Hanuman’s authority and power. It suggests that no one can enter Rama’s abode without Hanuman’s permission or command. It emphasizes Hanuman’s role as a gatekeeper who controls access to Rama and his divine presence.
“రామ దుఆరే తుమ రఖవారే”: “రామ, దుర్గాస్తుడులు మీ రక్షణలో ఉన్నారు.” ఈ పదం ద్వారపాలకుడిగా హనుమాన్ తనను అందరి రక్షణలో ఉంచడం అనుకుంటుంది. ఇదు హనుమాన్ గరుడువాడు మరియు లవణుడుగా ఉన్నట్లు చాలా గొప్ప దేవుడిని మరియు ఆతన అనుయాయులను భయంకరమైన అపాయం నుంచి రక్షించడం పై హనుమాన్ యొక్క ప్రతిష్ఠ నిందితం చేస్తుంది.
“హోత న ఆజ్ఞా బిను పైసారే”: “మీ ఆజ్ఞలేనిది లేదను ఎందుకు ప్రవేశించలేదు.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క అధికారాన్ని మరియు శక్తిని వ్యక్తం చేస్తుంది. ఇదు అర్ధం చేస్తుంది రామ దేవుని నివాసం ఎలాంటి ఒక వ్యక్తికి హనుమాన్ అనుమతి లేకపోతే ప్రవేశించలేదు అని సూచిస్తుంది. ఇదు హనుమాన్ యొక్క అధికారం మరియు రామ దేవుని మహిమ కోసం ఆధారమైనది.
saba sukha lahai tumhārī śaraṇā ।
tuma rakṣaka kāhū kō ḍara nā ॥ 22 ॥
సబ సుఖ లహై తుమ్హారీ శరణా ।
తుమ రక్షక కాహూ కో డర నా ॥ 22 ॥
“saba sukha lahai tumhārī śaraṇā”: “All joys are obtained by taking refuge in you.” This line suggests that by seeking refuge in Hanuman, one can attain all happiness and joy. It emphasizes the belief that Hanuman is a source of immense joy and blessings for his devotees. Taking shelter in Hanuman is believed to bring peace, happiness, and fulfillment in life.
“tuma rakṣaka kāhū kō ḍara nā”: “As you are the protector, no harm will come to anyone.” This part of the verse highlights Hanuman’s role as a protector and guardian. It expresses the belief that under Hanuman’s protection, no harm or danger can come to anyone. Hanuman is seen as a powerful deity who safeguards his devotees from all evil and obstacles.
“సబ సుఖ లహై తుమ్హారీ శరణా”: “మీ శరణము పొందినవారికి అన్ని సుఖాలు దొరికిపోతాయి.” ఈ సారాంశం హనుమాన్ యొక్క శరణం తీర్చడం ద్వారా మనం ఎల్లప్పుడూ సంతోషం మరియు సుఖం పొందవచ్చు అనే భావనను వ్యక్తం చేస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క శరణపై భయపై నిరీక్షణ అంటూ హనుమాన్ యొక్క భక్తుల కోసం ఏ కష్టాలు లేక సుఖాలు చేస్తుందని సూచిస్తుంది.
“తుమ రక్షక కాహూ కో డర నా”: “మీరే రక్షకులు, ఏదైనా భయము లేకపోతే అందరికీ.” ఈ సాహచర్యం హనుమాన్ యొక్క రక్షణ భావనను మరియు అధికారను వ్యక్తం చేస్తుంది. హనుమాన్ రక్షణ పడేందుకు ఎవరూ అందుబాటులో కష్టం లేదా ప్రమాదము లేకపోతే అనిపిస్తుంది. హనుమాన్ భక్తులను ఎప్పుడూ కష్టం లేక భయములో ఉంచుకున్నారు అని విశ్వసించే వ్యక్తిగా ప్రతీకిస్తుంది.
āpana tēja samhārō āpai ।
tīnōṃ lōka hāṅka tē kāmpai ॥ 23 ॥
ఆపన తేజ సమ్హారో ఆపై ।
తీనోం లోక హాంక తే కాంపై ॥ 23 ॥
“āpana tēja samhārō āpai”: “You diminish your own splendor.” This line refers to Hanuman’s ability to reduce his divine form or power at will. Despite being a powerful deity, Hanuman has the humility to reduce his splendor when needed. This demonstrates Hanuman’s humility and willingness to adapt his form or power as required.
“tīnōṃ lōka hāṅka tē kāmpai”: “Causing the three worlds to tremble.” This part of the verse highlights the impact of Hanuman’s actions. When Hanuman assumes a small form, it is so powerful that it causes tremors in all three worlds—Heaven, Earth, and the Netherworld. This emphasizes the immense power and impact of Hanuman’s actions, even when he appears in a diminutive form.
ఆపన తేజ సమ్హారో ఆపై”: “మీ తేజమును తగ్గించి, మీరే చిన్న రూపములో వ్యక్తం చేస్తున్నారు.” ఈ భాగం హనుమాన్ యొక్క పరాక్రమాన్ని మరియు శక్తిని సూచిస్తుంది. హనుమాన్ ఒక శక్తిశాలి దైవత్వం కాని, అవసరమైతే తన ప్రకాశమును తగ్గించవచ్చని సామర్థ్యం చూపిస్తుంది.
“తీనోం లోక హాంక తే కాంపై”: “మీరు మీరే మూడు లోకాలను భయపరచించేవారు.” ఈ అంశం హనుమాన్ చాలీసాలో హనుమాన్ చేసే ప్రభావాన్ని చూపిస్తుంది. హనుమాన్ చిన్న రూపములో ఉంటే, ఆ రూపముతో మనములోని భయంను చూపించే అధికారం ఉందని చూపిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క ప్రతిస్థానంలో స్థితి వచ్చినా, అదే రూపముతో మీరే ఉన్నారని విశ్వాసం కలిగిపోతుంది.
bhūta piśācha nikaṭa nahi āvai ।
mahavīra jaba nāma sunāvai ॥ 24 ॥
భూత పిశాచ నికట నహి ఆవై ।
మహవీర జబ నామ సునావై ॥ 24 ॥
“bhūta piśācha nikaṭa nahi āvai”: “Ghosts and evil spirits do not come near.” This line suggests that Hanuman’s presence and the chanting of his name repel ghosts and evil spirits. It signifies Hanuman’s power to protect his devotees from supernatural threats and negative energies.
“mahāvīra jaba nāma sunāvai”: “The name of the great hero, when heard, dispels them.” This part of the verse emphasizes the effectiveness of chanting Hanuman’s name in dispelling ghosts and evil spirits. It highlights the belief that invoking Hanuman’s name can provide protection from malevolent forces and bring peace and security.
“భూత పిశాచ నికట నహి ఆవై”: “భూతములు మరియు పిశాచములు నిఘా ఉండరు.” ఈ భాగం హనుమాన్ యొక్క అధికారాన్ని మరియు అనుకూలతను సూచిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క ప్రసన్నత మరియు సంకోచం మరియు ప్రతిరక్షణ శక్తులు మనం ఆత్మగా అనుభవించగలిగాయి.
“మహవీర జబ నామ సునావై”: “మహావీరుడు వచ్చినపుడు ఆతన నామం పఠించినపుడు.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క నామ జపము కలిగినపుడు భూతములు మరియు పిశాచములు దూరములో ఉండటం పై నమ్మకం చూపిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క నామ జపము ద్వారా దోషములు లేకపోవటం మరియు సుఖాలను అందించటం పై నమ్మకం చూపిస్తుంది.
nāsai rōga harai saba pīrā ।
japata nirantara hanumata vīrā ॥ 25 ॥
నాసై రోగ హరై సబ పీరా ।
జపత నిరంతర హనుమత వీరా ॥ 25 ॥
“nāsai rōga harai saba pīrā”: “All diseases are cured, and all pains are alleviated.” This line signifies the healing power of Hanuman’s name. It suggests that by continuously chanting Hanuman’s name, one can overcome physical and mental afflictions, including diseases and pains. It highlights the belief in Hanuman’s ability to bring health and relief from suffering to his devotees.
“japata nirantara hanumata vīrā”: “By constantly chanting the name of the heroic Hanuman.” This part of the verse emphasizes the importance of regular and continuous chanting of Hanuman’s name. It suggests that consistent devotion to Hanuman through chanting can lead to the removal of diseases and pains. It reflects the belief that Hanuman’s strength and heroism are accessible to those who earnestly invoke his name.
“నాసై రోగ హరై సబ పీరా”: “అన్ని వ్యాధులు పోగొట్టుకుంటాయి, మరియు అన్ని బాధలు తగ్గుతాయి.” ఈ భాగం హనుమాన్ యొక్క నామ జపముల అమోఘతనమును సూచిస్తుంది. హనుమాన్ నామం నిరంతరం జపించినా, వ్యాధులు మరియు బాధలు తగ్గుతాయని సూచిస్తుంది.
“జపత నిరంతర హనుమత వీరా”: “నిరంతరం హనుమాన్ యొక్క నామం జపించినా.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క నామ జపము కలిగినపుడు రోగాలను తగ్గించడం మరియు బాధలను నివారించడం పై నమ్మకం చూపిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క వీరులు కలిగిన సామర్థ్యాన్ని సూచిస్తుంది.
saṅkaṭa sē hanumāna Chuḍāvai ।
mana krama vachana dhyāna jō lāvai ॥ 26 ॥
సంకట సే హనుమాన ఛుడావై ।
మన క్రమ వచన ధ్యాన జో లావై ॥ 26 ॥
“saṅkaṭa sē hanumāna chuḍāvai”: “With Hanuman at the helm, all difficulties are removed.” This line signifies Hanuman’s role as a remover of obstacles and difficulties. It suggests that with Hanuman’s guidance and protection, one can overcome all challenges and hardships. Hanuman is often seen as a source of strength and support in times of trouble.
“mana krama vachana dhyāna jō lāvai”: “By focusing the mind on him, one can bring order to one’s thoughts, words, and deeds.” This part of the verse emphasizes the importance of devotion and meditation on Hanuman. It suggests that by concentrating one’s mind on Hanuman, one can align their thoughts, words, and actions in a harmonious and righteous manner. This highlights the belief that devotion to Hanuman can bring clarity and discipline to one’s life.
“సంకట సే హనుమాన ఛుడావై”: “సంకటాలను హనుమంతుడితో పాటు తీసుకోవచ్చు.” ఈ భాగం హనుమాన్ యొక్క అడ్డంగా ఉన్నందున సంకటాలను తొలగించే అనుకూలతను సూచిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క ప్రత్యేక అధికారం మరియు సహాయం వల్ల అన్ని సంకటాలను తీసుకున్నట్లుగా చూపిస్తుంది.
“మన క్రమ వచన ధ్యాన జో లావై”: “మనస్సు, మాట, ధ్యానములను హనుమంతుడిపై ఆధారించి, అనుక్రమంగా ఉంచుకోవడం.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క భక్తి మరియు ధ్యానము మూలక మనస్సు, మాట, కృత్యములను అంతర్ముఖంగా ఉంచుకున్నట్లుగా చూపిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క ధ్యానము వల్ల మనస్సులో శాంతి, స్థిరత మరియు సమర్థత ఉంటుందని చూపిస్తుంది.
saba para rāma tapasvī rājā ।
tinakē kāja sakala tuma sājā ॥ 27 ॥
సబ పర రామ తపస్వీ రాజా ।
తినకే కాజ సకల తుమ సాజా ॥ 27 ॥
“saba para rāma tapasvī rājā”: “You are the devoted servant of Lord Rama, the ascetic king.” This line describes Hanuman’s unwavering devotion and service to Lord Rama. Hanuman is known for his complete dedication to Rama, considering him not just as a king but also as an ascetic who embodies the highest spiritual ideals. This part of the verse emphasizes Hanuman’s role as the epitome of devotion and loyalty.
“tinakē kāja sakala tuma sājā”: “All your actions are dedicated to him.” This part of the verse highlights that every action of Hanuman is performed with the intention of serving and pleasing Lord Rama. Hanuman’s life is a testament to his selfless service and commitment to Rama’s cause. It reflects the ideal of dedicating all one’s actions to a higher purpose, in this case, the service of God.
“సబ పర రామ తపస్వీ రాజా”: “నీవు సర్వ పరమేశ్వరుడైన రాముని తపస్వి రాజుడు.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క రామ ప్రేమకు సమర్పితమైన సేవకుడు అని చూపిస్తుంది. హనుమాన్ రాముని పక్షపాతములో నిష్ఠలు కలిగి ఉన్నట్లుగా చూపిస్తుంది.
“తినకే కాజ సకల తుమ సాజా”: “అతని కార్యాలు మాత్రమే అతనికి సమర్పితమైనవి.” ఈ అంశం హనుమాన్ చాలా నిష్ఠగా అతన ఆదేశాలకు పాటు రాముని సేవలో మాత్రమే మీరు ఆలోచన వహించి మీ కృత్యాలను అందించినవారు అని చూపిస్తుంది.
aura manōratha jō kōyi lāvai ।
tāsu amita jīvana phala pāvai ॥ 28 ॥
ఔర మనోరథ జో కోయి లావై ।
తాసు అమిత జీవన ఫల పావై ॥ 28 ॥
aura manōratha jō kōyi lāvai”: “As one accomplishes various desires.” This line suggests that by seeking Hanuman’s blessings and guidance, one can fulfill their various desires and aspirations. It implies that Hanuman has the power to fulfill the wishes of his devotees and help them achieve their goals.
“tāsu amita jīvana phala pāvai”: “They attain endless fruits of life.” This part of the verse indicates that through the fulfillment of desires with Hanuman’s help, one can attain infinite rewards or benefits in life. It implies that Hanuman’s blessings lead to abundant and lasting rewards, not just in material terms but also in spiritual fulfillment.
“ఔర మనోరథ జో కోయి లావై”: “ఒకవేల మనస్సుతో అన్ని ఆశలు పూర్తి చేయగలిగేవాళ్లు.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క ఆశీర్వాదం మరియు మార్గదర్శనతో, ఒక వ్యక్తి తన వివిధ కోరికలను సాధించగలిగాడు. ఇది హనుమాన్ అనుగ్రహాలను అనుసరించి, అన్ని లక్ష్యాలను సాధించగలిగేవాళ్లను చూపిస్తుంది.
“తాసు అమిత జీవన ఫల పావై”: “అవి అమితమైన జీవిత ఫలాలను పొందుతారు.” ఈ భాగం వల్ల, హనుమాన్ యొక్క సహాయముతో ఆశల పూర్తి చేస్తే, వారు జీవితంలో అమితమైన ఫలాలను పొందుతారు. ఇది హనుమాన్ యొక్క ఆశీర్వాదాలు అందిస్తాయని, కొన్ని కొన్ని పాపాల నివారణ మరియు అనుగ్రహాలు చూపిస్తుందని సూచిస్తుంది.
chārō yuga pratāpa tumhārā ।
hai prasiddha jagata ujiyārā ॥ 29 ॥
చారో యుగ ప్రతాప తుమ్హారా ।
హై ప్రసిద్ధ జగత ఉజియారా ॥ 29 ॥
“chārō yuga pratāpa tumhārā”: “Your splendor spans all four ages.” This line refers to Hanuman’s greatness and influence, which is said to be present in all four ages or epochs (Yugas) according to Hindu belief (Satya Yuga, Treta Yuga, Dvapara Yuga, and Kali Yuga). It signifies that Hanuman’s glory is eternal and transcends time.
“hai prasiddha jagata ujiyārā”: “And your fame is renowned throughout the world.” This part of the verse emphasizes that Hanuman is widely known and revered across the world. His fame extends far and wide, and he is celebrated for his devotion, strength, and selflessness.
“చారో యుగ ప్రతాప తుమ్హారా”: “మీ మహత్వము ఎల్లప్పుడూ నాలుగు యుగాలలో ప్రకాశిస్తుంది.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క మహిమ చాలా ఎక్కువ తెలియబడే విషయం. ఇది హనుమాన్ యొక్క అవినాభావంలో నిరంతర చర్యలు చేసే కారణంగా, అవి నాలుగు యుగాలలో సనాతనమైనవి.
“హై ప్రసిద్ధ జగత ఉజియారా”: “మరింత ప్రసిద్ధియుతమమైన జగత్తులో మీ ప్రసిద్ధి విస్తారంగా ప్రసిద్ధించబడుతుంది.” ఇది హనుమాన్ యొక్క విశ్వప్రసిద్ధిని చూపిస్తుంది. హనుమాన్ యొక్క ప్రభావం అత్యంత వ్యాపకమైనది మరియు జగత్తులో అతను పూజ్యత గల గొప్ప వ్యక్తిగా ప్రసిద్ధి పొందినట్లు చూపిస్తుంది.
sādhu santa kē tuma rakhavārē ।
asura nikandana rāma dulārē ॥ 30 ॥
సాధు సంత కే తుమ రఖవారే ।
అసుర నికందన రామ దులారే ॥ 30 ॥
“sādhu santa kē tuma rakhavārē”: “You are the protector of saints and sages.” This line praises Hanuman as the guardian and protector of all the virtuous and wise individuals. It highlights Hanuman’s role as a protector of those who are dedicated to a righteous and spiritual way of life.
“asura nikandana rāma dulārē”: “And the beloved of Lord Rama, the destroyer of demons.” This part of the verse describes Hanuman’s close relationship with Lord Rama, who is known for defeating demons and upholding righteousness. Hanuman is considered dear to Rama due to his unwavering devotion and his instrumental role in Rama’s endeavors.
“సాధు సంత కే తుమ రఖవారే”: “మీరు సజ్జనుల మరియు సంతులను రక్షించేవారు.” ఈ అంశం హనుమాన్ యొక్క సజ్జనుల మరియు జ్ఞానిగా ఉన్నవారను పాలించే విషయంలో అత్యంత అభిమానితుడు.
“అసుర నికందన రామ దులారే”: “మరింత అసురులను నాశనం చేసే రాముని ప్రియుడు.” ఈ భాగం హనుమాన్ యొక్క రామయన అద్భుత భక్తిని మరియు అసురుల నాశనంలో అవినాభావాన్ని స్పష్టంగా చూపిస్తుంది.
aṣṭhasiddhi nava nidhi kē dātā ।
asa vara dīnha jānakī mātā ॥ 31 ॥
అష్ఠసిద్ధి నవ నిధి కే దాతా ।
అస వర దీన్హ జానకీ మాతా ॥ 31 ॥
“aṣṭhasiddhi nava nidhi kē dātā” translates to “bestower of the eight supernatural powers and the nine types of wealth.” In Hindu mythology, it is believed that Lord Hanuman possesses the ability to grant his devotees the eight siddhis (spiritual or supernatural powers) and the nine nidhis (types of wealth or treasures), symbolizing his immense power and generosity.
“asa vara dīnha jānakī mātā” means “Mother Janaki (Sita), the giver of boons, granted you the boon (of being invincible).” In this line, “asa vara” refers to a boon or blessing, and “dīnha” means granted or bestowed. “Jānakī Mātā” is another name for Sita, the wife of Lord Rama. According to Hindu mythology, Sita granted Hanuman the boon of invincibility or protection, ensuring his safety during his various exploits in the epic Ramayana.
“అష్ఠసిద్ధి నవ నిధి కే దాతా” – ఇది “ఎనిమిది అద్భుత శక్తులు మరియు తొలిసంపదలను ధరించేవాడు” అనుగ్రహిస్తాడని అర్థం. హిందు పురాణాలలో, ఈ ఆట హనుమంతుని అత్యధిక శక్తి మరియు ధనమును అనుగ్రహించడానికి బోధిస్తుంది.
“అస వర దీన్హ జానకీ మాతా” – ఈ భాగం “అభయం బోధించనివారిని జానకీ (సీత) తల్లిని” అనుగ్రహిస్తుందని అర్థం. ఈ భాగంలో “అస వర” అంటే ఒక వరం లేదా అభయం, “దీన్హ” అంటే అనుగ్రహించబడ్డ, “జానకీ మాతా” అంటే సీత తల్లి. హిందు పురాణాలలో, సీత అందరికీ రాముని పత్ని మరియు అనుకరించిన ఆదర్శ స్త్రీ. ఈ భాగంలో, సీత హనుమంతుని అజ్ఞాతమైన అపాయం నుండి రక్షించడానికి ఒక వరం అనుగ్రహ.
rāma rasāyana tumhārē pāsā ।
sadā rahō raghupati kē dāsā ॥ 32 ॥
రామ రసాయన తుమ్హారే పాసా ।
సదా రహో రఘుపతి కే దాసా ॥ 32 ॥
“rāma rasāyana tumhārē pāsā” translates to “the elixir of devotion to Rama is in your control.” In this line, “rāma” refers to Lord Rama, and “rasāyana” can be interpreted as elixir or essence. This phrase signifies that Hanuman holds the essence of devotion to Lord Rama, indicating his unwavering dedication and love for Lord Rama.
“sadā rahō raghupati kē dāsā” means “always remain as the servant of the Lord of the Raghu dynasty.” Here, “raghupati” refers to Lord Rama, who is considered the descendant of the Raghu dynasty. Hanuman is praised here for his eternal service and devotion to Lord Rama, always considering himself as the humble servant of the Lord.
“రామ రసాయన తుమ్హారే పాసా” – ఇది “రాముని భక్తి రసాయనము నుండి ఉన్నది మీ ఆధికారంలో ఉంది” అనుకునే అర్థం. ఇక్కడ “రామ” అనేది భగవానుడు, “రసాయన” అనేది రసం లేదా సారము. ఈ వాక్యం హనుమంతుని రాముని ప్రతిష్ఠాత్మక భక్తిని సూచిస్తుంది, అతను రామునికి అనివార్య ఆరాధకుడు మరియు ఆత్మీయ సేవకుడను చూపిస్తుంది.
“సదా రహో రఘుపతి కే దాసా” – ఈ వాక్యం “ఎలాంటి సమయములో రాముని పరమ సేవకుడుగా ఉండండి” అనుకున్నది. ఇక్కడ “రఘుపతి” అనేది రామునికి సంబంధించిన మొదటి అధికారుడుగా ఉండే వాడు. హనుమానుడు యుగావతారం అయిన రామునిని యావత్తు సేవించటం వలన అతనికి రాముని కనబడే సేవకుడు అనే ప్రకటన సాధిస్తుంది.
tumharē bhajana rāmakō pāvai ।
janma janma kē dukha bisarāvai ॥ 33 ॥
తుమ్హరే భజన రామకో పావై ।
జన్మ జన్మ కే దుఖ బిసరావై ॥ 33 ॥
“tumharē bhajana rāmakō pāvai” translates to “by worshiping you (Hanuman), one attains Rama.” Here, “tumharē bhajana” refers to worshiping or chanting your (Hanuman’s) name. The phrase suggests that through devotion to Hanuman, one can attain the divine presence of Lord Rama.
“janma janma kē dukha bisarāvai” means “the sorrows of many births are forgotten.” This line highlights the belief that by remembering or chanting the name of Hanuman, one can overcome the sorrows and sufferings accumulated over many lifetimes.
“తుమ్హరే భజన రామకో పావై” – ఈ పద్యంలో “మీ పూజ, స్తోత్రం అనేది రామునిని పొందిస్తుంది” అనే అర్థం. ఇక్కడ “భజన” అనేది పూజ, స్తోత్రం. ఈ పద్యం హనుమాన్ అనేవాడు చక్రవర్తి రామునిని పొందించినట్లు అన్నారు.
“జన్మ జన్మ కే దుఖ బిసరావై” – ఈ వాక్యం “ఎన్నో జన్మల దుఃఖాలను మర్చిపోవాలని సూచిస్తుంది” అనే అర్థం. ఇక్కడ “జన్మ జన్మ” అనేది ప్రతి జన్మల, “దుఃఖ” అనేది దుఃఖములు. హనుమానుడు చక్రవర్తి రాముని స్తోత్రము, భజన అనేవాడు చేసే మూలకాన్ని మనం చాలా జన్మల దుఃఖాలను మర్చిపోయినట్లు చేస్తుందని ఈ వాక్యం చెబుతుంది.
anta kāla raghupati purajāyī ।
jahāṃ janma haribhakta kahāyī ॥ 34 ॥
అంత కాల రఘుపతి పురజాయీ ।
జహాం జన్మ హరిభక్త కహాయీ ॥ 34 ॥
“anta kāla raghupati purajāyī” translates to “until the end of time, you (Hanuman) are the devoted servant of the Lord of the Raghu dynasty.” In this line, “anta kāla” refers to the end of time or eternity, indicating that Hanuman’s devotion to Lord Rama is eternal and unchanging. “Raghupati” is another name for Lord Rama, emphasizing Hanuman’s unwavering service to him.
“jahāṃ janma haribhakta kahāyī” means “wherever the stories of the devotees of Hari (Vishnu) are spoken.” This line indicates that wherever the stories or glories of devotees of Lord Vishnu (Hari) are narrated or sung, the name of Hanuman is mentioned among them as a great devotee.
“అంత కాల రఘుపతి పురజాయీ” – ఈ పద్యంలో “ఎప్పటివరకు అనంతకాలం రాముని చక్రవర్తి అయినా, మీరు చక్రవర్తి రాముని సదా శ్రద్ధ భక్తితో సేవించబడుతున్నారు” అనే అర్థం. ఇక్కడ “అంత కాల” అనేది అంతకాలం లేదా అనంతము, “రఘుపతి” అనేది రామునికి సంబంధించిన మొదటి అధికారుడుగా ఉండడం. ఇది హనుమంతుడు అంతకాలం రామునికి అనివార్య శ్రద్ధ భక్తితో సేవించబడటం సూచిస్తుంది.
“జహాం జన్మ హరిభక్త కహాయీ” – ఇది “ఎవరైనా హరి భక్తుల జన్మలో, హనుమానుని చేర్చే అంశంగా చెబుతున్నారు” అనే అర్థం. ఇక్కడ “జహాం” అనేది ఎక్కడ, “హరి భక్త” అనేది హరి (విష్ణు) భక్తులు. హనుమంతుని మహత్వాన్ని, ఆచారాన్ని చేర్చే కథలు ఎక్కడ చెబుతున్నారో అందువలన ఈ వాక్యం అదిరిపోయి దానిని స్మరించేందుకు హనుమానుడు జన్మల దుఃఖాలను మరిచిపోవటం వలన అతను హరి భక్తుడను పరిచయం చేస్తుందని సూచిస్తుంది.
aura dēvatā chitta na dharayī ।
hanumata sēyi sarva sukha karayī ॥ 35 ॥
ఔర దేవతా చిత్త న ధరయీ ।
హనుమత సేయి సర్వ సుఖ కరయీ ॥ 35 ॥
“aura dēvatā chitta na dharayī” translates to “you (Hanuman) do not hold any other deity in your mind.” This line emphasizes Hanuman’s unwavering focus and devotion solely towards Lord Rama. Despite being capable of worshiping any deity, Hanuman’s devotion remains steadfastly directed towards Rama alone.
“hanumata sēyi sarva sukha karayī” means “by Hanuman, all happiness is conferred.” This line suggests that Hanuman has the ability to grant all kinds of happiness and joy to his devotees. His devotion and blessings are believed to bring immense joy and contentment to those who seek his protection and guidance.
“ఔర దేవతా చిత్త న ధరయీ” – ఈ పద్యంలో “మీరు అన్యాల దేవతలను మీ చిత్తంలో ధరించరని చూపిస్తుంది” అనే అర్థం. ఇక్కడ “ఔర” అనేది ఇతర, దేవతల” అనేది దేవతలు. హనుమంతుని శ్రద్ధ భక్తి సూచించే అద్భుతమైన గుణం అనేది అతను మీకు దేవతలను విధించారు.
“హనుమత సేయి సర్వ సుఖ కరయీ” – ఈ వాక్యం “హనుమానుని ఆశీస్సులతో అన్ని సుఖములు కలుగుతాయి” అనే అర్థం. హనుమానుని భక్తి మరియు ఆశీస్సుల మూలకమే అన్ని సమస్త సుఖాలు దొరకుతాయని ఈ పద్యం చెబుతుంది. హనుమానుని శరణం చేసినవారికి అతను సమస్త సుఖాలను ఇచ్చే శక్తి ఉందని ఇది సూచిస్తుంది.
saṅkaṭa ka(ha)ṭai miṭai saba pīrā ।
jō sumirai hanumata bala vīrā ॥ 36 ॥
సంకట క(హ)టై మిటై సబ పీరా ।
జో సుమిరై హనుమత బల వీరా ॥ 36 ॥
“saṅkaṭa kaṭai miṭai saba pīrā” translates to “all sorrows are dispelled and troubles vanish.” This line conveys the idea that by remembering or meditating upon Hanuman, all sorrows, difficulties, and troubles are removed or alleviated. Hanuman is believed to have the power to remove obstacles and bring peace to one’s life.
“jō sumirai hanumata bala vīrā” means “whoever remembers the strength of Hanuman, the courageous hero.” This line emphasizes the importance of remembering Hanuman’s strength and bravery. By contemplating his valor, one can draw inspiration and courage to face challenges in life.
“సంకట క(హ)టై మిటై సబ పీరా” – ఈ పద్యంలో “అన్ని కష్టాలు తొలగిపోయి అన్ని సంకటాలు నివారించబడుతున్నాయి” అనే అర్థం. హనుమానుని స్మరణతో ఎల్లప్పుడూ అంతా కష్టాలు తొలగిపోయి అన్ని సంకటాలు మాయమవుతున్నట్లు ఈ పద్యం చెబుతుంది.
“జో సుమిరై హనుమత బల వీరా” – ఈ వాక్యం “ఎవరైనా హనుమానుని ధ్యానించి అతని బలం, ధైర్యం గురించి గానినా చింతించినట్లు ప్రకటిస్తారు” అనే అర్థం. హనుమానుడు సాహస ధైర్యాల ప్రతీకం, అతను చేసే కార్యాల మూలకం అన్నిటికీ ఒక ఉదాహరణ. అతను ధ్యానించి అతని శక్తి, ధైర్యాల గురించి గానినా చింతించేందుకు ఆశిస్తుందని ఈ పద్యం సూచిస్తుంది.
jai jai jai hanumāna gōsāyī ।
kṛpā karahu gurudēva kī nāyī ॥ 37 ॥
జై జై జై హనుమాన గోసాయీ ।
కృపా కరహు గురుదేవ కీ నాయీ ॥ 37 ॥
“jai jai jai hanumāna gōsāyī” translates to “victory, victory, victory to Lord Hanuman.” This line is an expression of praise and victory chants for Hanuman, acknowledging him as the master or leader.
“kṛpā karahu gurudēva kī nāyī” means “please bestow your grace, O Guru Dev (Divine Teacher).” Here, the devotee seeks Hanuman’s blessings and grace, addressing him as the divine teacher. This line reflects the humility and supplication of the devotee, requesting Hanuman to shower his compassion and mercy.
“జై జై జై హనుమాన గోసాయీ” – ఈ పద్యంలో “హనుమంతుడా, జయంతుడా, విజయంతుడా!” అనే అర్థం. ఈ పద్యం హనుమానుడిని స్తుతించే వాక్యములు.
“కృపా కరహు గురుదేవ కీ నాయీ” – ఈ వాక్యం “గురుదేవుని కృపలు చేయండి” అనే అర్థం. ఇక్కడ “గురుదేవ” అనేది ఆత్మ విద్య సంబంధిత గురువును, “కృప” అనేది కరుణ.
jō śata vāra pāṭha kara kōyī ।
Chūṭahi bandi mahā sukha hōyī ॥ 38 ॥
జో శత వార పాఠ కర కోయీ ।
ఛూటహి బంది మహా సుఖ హోయీ ॥ 38 ॥
“jō śata vāra pāṭha kara kōyī” translates to “whoever recites this hymn a hundred times.” This line refers to the practice of reciting the Hanuman Chalisa a hundred times. It emphasizes the importance of regular and dedicated recitation.
“Chūṭahi bandi mahā sukha hōyī” means “gets released from bondage and attains great happiness.” This line suggests that by reciting the Hanuman Chalisa, one can be freed from various forms of bondage or difficulties and attain immense happiness and joy.
“జో శత వార పాఠ కర కోయీ” – ఈ పద్యంలో “ఎవరైతే ఈ పాఠాన్ని శతమానం పూర్తి చేస్తారో” అనే అర్థం. ఈ వాక్యం హనుమాన్ చాలా విశిష్టమైనది, శక్తిశాలిని, మహాన్ సేవకుడిని, అయితే ఈ చాలీసా పాఠాన్ని శతమానం అనే కొత్త విధంగా పూర్తి చేయడం అనే అర్థం.
“ఛూటహి బంది మహా సుఖ హోయీ” – ఈ వాక్యం “బంధనాలు విడుదల అవుతాయి మరియు మహా సుఖము దొరికేందుకు” అనే అర్థం. ఇక్కడ “బంది” అనేది బంధనాలు, “మహా సుఖ” అనేది అత్యుత్తమ ఆనందం. ఈ పద్యం హనుమాన్ చాలీసా పాఠం చేసిన వారికి బంధనాలు విడిపోయి అత్యుత్తమ సుఖం ప్రాప్తి చేస్తుందని సూచిస్తుంది.
jō yaha paḍai hanumāna chālīsā ।
hōya siddhi sākhī gaurīśā ॥ 39 ॥
జో యహ పడై హనుమాన చాలీసా ।
హోయ సిద్ధి సాఖీ గౌరీశా ॥ 39 ॥
“jō yaha paḍai hanumāna chālīsā” translates to “whoever reads this Hanuman Chalisa.” This line refers to the act of reading or reciting the Hanuman Chalisa. It emphasizes the significance of engaging with this hymn.
“hōya siddhi sākhī gaurīśā” means “attains accomplishment, as witnessed by Gauri and Shiva.” This line suggests that those who recite the Hanuman Chalisa achieve success and fulfillment. The mention of Gauri and Shiva witnessing this accomplishment adds a sense of divine testimony to the power of the Chalisa.
“జో యహ పడై హనుమాన చాలీసా” – ఈ పద్యంలో “ఎవరైతే హనుమాన్ చాలీసాన్ని పఠించున్నారో” అనే అర్థం. ఈ పద్యం చాలీసా పాఠం చేసినవారికి సిద్ధి లభిస్తుందని సూచిస్తుంది.
“హోయ సిద్ధి సాఖీ గౌరీశా” – ఈ వాక్యం “గౌరీ మరియు శివుడు సిద్ధిని సాక్షీగా కలిగిపోతారు” అనే అర్థం. ఇక్కడ “సిద్ధి” అనేది సామర్థ్యము, అద్భుతము, “సాఖీ” అనేది సాక్షులు, ప్రమాణాలు. ఈ పద్యం హనుమాన్ చాలీసా పాఠం చేసినవారికి గౌరీ మరియు శివుడు సాక్షిగా ఉంటారని అంచనా.
tulasīdāsa sadā hari chērā ।
kījai nātha hṛdaya maha ḍērā ॥ 40 ॥
తులసీదాస సదా హరి చేరా ।
కీజై నాథ హృదయ మహ డేరా ॥ 40 ॥
“tulasīdāsa sadā hari chērā” translates to “Tulsidas always remains a devotee of Hari (Lord Rama).” This line highlights Tulsidas’ unwavering devotion to Lord Rama. Tulsidas was a 16th-century poet-saint who composed the Hanuman Chalisa and other works in praise of Lord Rama.
“kījai nātha hṛdaya maha ḍērā” means “O Lord, make your abode in the heart of Tulsidas.” This line expresses the prayerful request for Lord Rama to reside in Tulsidas’ heart. It symbolizes the ultimate goal of a devotee – to have the divine presence reside within them.
“తులసీదాస సదా హరి చేరా” – ఈ పద్యంలో “తులసీదాసుడు ఎల్లప్పుడూ హరిని అనుకరిస్తుండట” అనే అర్థం. ఈ వాక్యం తులసీదాసుడు భగవంతుని అత్యుత్తమ భక్తుడు అయినా ఎల్లప్పుడూ ఆత్మిక సమర్పణతో భగవంతుని సేవ చేస్తుంటుండటనే ఇది చెబుతుంది.
“కీజై నాథ హృదయ మహ డేరా” – ఈ వాక్యం “ఓ ప్రభూ, నా హృదయంలో నీ వాసన చేయుము” అనే అర్థం. ఇది భక్తిమీద ప్రార్థనాత్మక వాక్యము, భగవంతుని వాసన పొందడానికి భక్తుని వినుమానించేందుకు చెబుతుంది. భగవంతుని హృదయాన్ని అలంకరించడానికి ప్రార్థనాత్మక అభివృద్ధిని సూచిస్తుంది.
దోహా
pavana tanaya saṅkaṭa haraṇa – maṅgaḻa mūrati rūp ।
rāma lakhana sītā sahita – hṛdaya basahu surabhūp ॥
siyāvara rāmachandrakī jaya । pavanasuta hanumānakī jaya । bōlō bhāyī saba santanakī jaya ।
పవన తనయ సంకట హరణ – మంగళ మూరతి రూప్ ।
రామ లఖన సీతా సహిత – హృదయ బసహు సురభూప్ ॥
సియావర రామచంద్రకీ జయ । పవనసుత హనుమానకీ జయ । బోలో భాయీ సబ సంతనకీ జయ ।
Pavana Tanaya, the remover of sorrows, embodiment of auspiciousness,
Dwelling in the hearts with Rama, Lakshmana, and Sita,
Victory to the consort of Sita, Rama Chandra!
Victory to the son of the wind, Hanuman!
Say victory to all the brothers and sisters!
పవన తనయ, సంకటం నివారణ, మంగళం మూర్తి రూపము,
రామ, లక్ష్మణ, సీతాతో సహితంగా, హృదయంలో వసించుట, దేవా!
సీయావరకు శ్రీరామచంద్రకి జయము! పవనసుతుడు హనుమానుడికి జయము!
భాయీ ఎల్లపురుష సంతనకి జయము!
